درمان پانیک از طریق 1. آموزش روانی، 2. خودنظارتگری، 3. آموزش تکنیکهایی مانند بازآموزی تنفس، 4. بازسازی شناختی و 5. مواجههسازی (هم مواجههسازی بدنی و هم مواجههسازی در موقعیت طبیعی) صورت میگیرد که در ادامه مختصری از هر یک ذکر میگردد.
1. آموزش روانی
در روش درمان پانیک از طریق آموزش روانی، درمانگر اطلاعاتی را برای کمک به تصحیح تصورات غلط مراجع درباره حمله وحشتزدگی و اضطراب و عادی کردن شرایط برای او ارائه میدهد و به او اجازه میدهد تا بداند درمان پانیک مؤثر هستند. همچنین منطق فعالیتهای درمانی متعاقب را ارایه میکند.
در جلسه اول درمان، درمانگر مطالب زیر را درباره حمله پانیک توضیح میدهد تا این حملات در ذهن فرد از حالت غیرقابلپیشبینی و غیرقابلکنترل خارج شود و تصورات نادرست فرد دربارهی نشانگان وحشتزدگی از جمله تصور دیوانه شدن از بین برود.
2.خودنظارتی
در درمان پانیک از روش خود نظارتی به درمانجوها کمک می شود بهجای آنکه بهصورت ذهنی درباره واکنش احساسی خود قضاوت کنند، بهعنوان ناظر بیرونی آن را مشاهده کنند. خودنظارتی میتواند اضطراب را کم کند، درک واکنشهای احساسی را بالا ببرد و احساس کنترل را افزایش دهد. برای نمونه، ارزیابی ذهنی تینا «من احساس اضطراب میکنم، پس بههیچوجه نمیتوانم به خرید بروم» میتواند بهصورت عینی اینگونه توصیف شود: «قلبم تندتر میزند. فکرم این است که اگر به مغازه بروم، دچار حمله وحشت (وحشتزدگی) خواهم شد و غش خواهم کرد». از درمانجویان خواسته میشود یک فرم نظارتی را برای یک حمله اخیر وحشتزدگی کامل کنند که شامل جزئیات زیر است: احساسات فیزیکی، افکار و واکنشهای رفتاری، همینطور موقعیتی که در آن حمله رخ داد و درجه بیشینه ترس.
3. آموزش تکنیکهای آرامسازی در درمان پانیک
بازآموزی تنفس بهعنوان یک مهارت انطباقی در توقف واکنشهای بیش از حد فیزیولوژیکی در درمان پانیک معرفی میشود. مکانیسمهایی که بهوسیله آنها بازآموزی تنفس موثر واقع میشود و میزان مؤثر بودن آن برای وحشتزدگی، همچنان تحت بررسی هستند. با وجود این، مهم است که درمانجوها از آن بهعنوان وسیلهای برای اجتناب از احساسات منفی استفاده نکنند. به درمانجو، تنفس دیافراگمی آموزش داده میشود: تنفس از شکم بهجای سینه. قرار است درمانجو با شمارش دَم (یک) و فکر کردن به کلمهی «آرامش» هنگام بازدم، روی تنفس خود تمرکز کند. درمانجو برای نخستین هفته تمرین، باید با میزان و سرعت نرمال نفس بکشد. بعد از سه تا پنج دقیقه تمرین در جلسه، تکلیف بازآموزی تنفس برای هفته آینده به مراجع محول میشود: ده دقیقه تمرین، دوبار در روز در یک مکان راحت و آرام.
4. بازسازی شناختی
بازسازی شناختی، فرایند جابجا کردن افکار مضطربانه خودکار یا خطاهای شناختی (توضیح کاملتر را میتوانید در مقاله تحریفات شناختی بیابید) با افکار واقعگرایانهتر است. این امر شامل آموزش خطاهای شناختی معمول در مورد اضطراب (بیشبرآورد خطر و فاجعهسازی) به درمانجو و نحوه شناسایی افکار مضطربانه خودکار خود میشود. سپس، به آنها آموزش داده میشود چگونه این افکار را بهعنوان فرضیه تلقی کنند و برای تأیید یا رد آنها، شواهدی جمع کنند. در نهایت، آنها تشویق میشوند فرضیههای جایگزین ایجاد کنند و برای تأیید و رد آنها شواهدی جمع کنند.
5. مواجههسازی
قرارگیری مکرر در معرض احساسات ترسبرانگیز بدنی (مواجههسازی بدنی) و موقعیتهای ترسبرانگیز (مواجهه در موقعیتهای طبیعی) برای رد ارزیابی نادرست شناختی و خاموشسازی واکنشهای هیجانی شرطی به این احساسات و موقعیتها از جمله اصلی ترین روش های درمان پانیک محسوب می شود. استفاده از بازآموزی تنفس و بازسازی شناختی برای مواجهه با این احساسات و موقعیتها، تجربههای تصحیحی در اختیار درمانجوها قرار میدهد که با اجتناب یا فرار از این احساسات و موقعیتهای ترسبرانگیز، بهدست نمیآیند.